छंद कलाकार सहकारी मित्र अनिल पाटील

जळगाव जनता सहकारी बँकेच्या कारकिर्दीत ज्याचे अनमोल असे सहकार्य लाभले अशा माझ्या सहकारी मित्राची एक वेगळी ओळख अलीकडेच झाली. केवळ ओळखच नाही तर या छंद कलाकाराने साकारलेल्या स्केचेसचे जळगावातील मे. पी. एन. गाडगीळ ज्वेलर्सच्या कलादालनात १६ ऑगस्टपासून प्रदर्शन लावण्यात आले आहे. हि गोष्ट कळल्यावर ऊर अभिमानाने भरुन आला होता. त्याच्याबद्दल लिहायला घेतले अर्धे लिहून पण झाले आणि आजारी पडलो. तब्येत व्यवस्थित झाल्याबरोबर प्रदर्शनाला दोन दिवस राहिले असले तरी आवर्जून लिहितोय कारण अपेक्षा आहे कि माझ्या ह्या मित्राबद्दल वाचल्यावर आपण वेळ काढून आपल्या कुटुंबियांसह आवर्जून भेट द्याल. प्रदर्शन पाहून झाल्यावर आपला प्रतिसाद लेखी स्वरुपात देण्यास विसरु नका.  

मुक्ताईनगर जवळील चिखली या गावातुन आलेला एका सामान्य कुटुंबातून आलेला हा सहकारी जळगाव जनता सहकारी बँकेत प्रथम भेटला. कामाशी प्रामाणिक, प्रत्येक कामासाठी तयार असे. बऱ्याच गोष्टी आपण सांगायच्या अगोदर पूर्ण केलेल्या असत. कारण कामाची गरज व मिळालेल्या नोकरीची  जाणीव ! जनसंपर्क विभागात सुयोग्य असलेल्या या सहकाऱ्याने आपल्या कामाला कायमच न्याय दिला. सुंदर अक्षर, उत्कृष्ट लेखनशैली, कामातील व्यवस्थितपणा, उत्साही असलेला सहकारी लाभणे हे खरोखर भाग्यच ! एम. कॉम.पर्यंत शिक्षण झालेल्या अनिल पाटील यांनी वृत्तपत्रविद्या प्रमाणपत्र कोर्स पूर्ण केलेला होता. त्यांना जनशक्ति, जळगाव टाइम्स, जनसेवक या दैनिकातील उपसंपादक काम करण्याचा अनुभव होता. १९९६ साली साधारण दोन महिन्यांच्या अंतरांनी आम्ही वेगवेगळ्या पदावर जळगाव जनता बँकेत रुजू झालो होतो. २००८ मध्ये मी वेगळी वाट निवडली तरी अनिल पाटील आजही उपमहाव्यवस्थापक म्हणून कार्यरत आहे. 

अनिल पाटलांच्या स्केचेस रेखाटण्याचा छंदाची त्याकाळात कधी बोलणे झालेले आठवत नाही. मात्र रंगीत पेन्सिलींद्वारे स्केचेस रेखाटण्याचा छंद महाविद्यालयीन जीवनापासूनच असला तरी नोकरीच्या बरीच वर्षे त्यात खंड पडला. कोरोना टाळेबंदीच्या काळात पुण्यात असलेली धाकटी कन्या घरी आली होती. तिला चित्रकलेची आवड असल्याने अभ्यासाबरोबरच फावल्या वेळात ती चित्रं रेखाटत असे. तिला पाहून आमच्या या सहकारी मित्राला आपला जुना छंद जोपाण्यासाठीचे निमित्त मिळाले. अन हा मित्र आपल्या छंदासाठी वेडा झाला असेच म्हटले पाहिजे. स्केचेस काढण्याच्या कामातील सातत्य कायम राखत त्यांनी आतापर्यंत विविध क्षेत्रातील ४० ते ४५ मान्यवरांचे स्केचेस त्यांचे वाढदिवस, जयंती वा पुण्यतिथीनिमित्त रेखाटलेले आहेत. या स्केचेसला जळगावातील स्थानिक वर्तमानपत्रांनी प्रसंगानुरुप दाखल घेत वेळोवेळी यथोचित प्रसिद्धी दिली आहे. त्यात जळगाव तरुण भारत, सकाळ, दिव्य मराठी आणि लोकमत या दैनिकांचा आवर्जून उल्लेख केला पाहिजे. 

वर्तमानपत्रांसह विविध समाज माध्यमातून हि चित्रे जनसामान्यांपर्यंत पोहोचली. अनेकांनी त्यांच्या स्केचेसचे भरभरुन कौतुक केले. पं.भीमसेन जोशी यांच्या जन्मशताब्दी वर्षानिमित्त रेखाटलेल्या स्केचेससंदर्भात त्यांचे सुपुत्र श्रीयुत जयंतजी जोशी, पं. भीमसेन जोशी यांच्या देश-विदेशातील मैफिलीनिमित्त कायम त्यांच्यासोबत असणारे पुण्यातील प्रख्यात छायाचित्रकार श्रीयुत सतीशजी पाकणीकर, पंडितजींशी कौटुंबिक संबंध असलेले निवृत्त प्राचार्य, साहित्यिक, संग्राहक श्रीयुत प्रकाश महाजन सर, सुप्रसिद्ध चित्रपट अभिनेते-दिग्दर्शक-गायक सचिन पिळगावकर, जैन उद्योग समुहाचे अध्यक्ष आणि कलारसिक श्रीयुत अशोकभाऊ जैन, श्रीराम मंदिर संस्थानचे गादीपती ह.भ.प. मंगेश महाराज जोशी आदींनी कौतुक केल्याचे ते अभिमानाने सांगतात, चित्रकलेविषयी कोणताही अभ्यासक्रम  वा कोर्स त्यांनी केलेला नाही. दिवंगत कलाध्यापक असलेल्या आपल्या वडिलांकडून हा अनुवंशिक वारसा त्यांना मिळालेला आहे. अनिल पाटील ८ वर्षांचे असतांना दूर्दैवाने त्यांच्या वडिलांच्या निधनामुळे त्यांना वडिलांकडून फारसे मार्गदर्शन मिळू शकले नाही. 

चित्र प्रदर्शन भारतीय स्वातंत्र्याच्या अमृत महोत्सवी कालखंडात होत असल्याने देशातील ४८ भारतरत्नांमधील सर्वाधिक ९ भारतरत्नांसह इतर ६ अशा १५ सन्मानार्थीचा समावेश करण्याचा निर्णय अनिल पाटील यांनी घेतला. एकत्रित ४० ते ४५ स्केचेसचं 'हा छंद जिवाला लावी पिसे...' हे अनिल पाटील यांच्यासारख्या सहकारी मित्राचे, एका छंद कलाकाराचं (हॉबी आर्टिस्टचं) पहिलं वहिलं चित्रप्रदर्शन सध्या मे. पु. ना. गाडगीळ यांच्या कलादालनात (बहिणाबाई उद्यानाजवळ) सुरु आहे. सकाळी ११ ते सायं. ७ या वेळात (बुधवार वगळून) सर्व चित्रकलारसिकांनी पाल्यांसह तसेच शालेय विद्यार्थ्यांनीही प्रदर्शनाला आवर्जून भेट द्यावी अशी अपेक्षा व्यक्त करतो. आमच्या या मित्राला खूप साऱ्या शुभेच्छा देतो ! 

गिरीश कुळकर्णी

९८२३३३४०८४